Grobowiec Meryneith w Sakkarze - W cieniu wielkich piramid w Gizie i spektakularnych świątyń w Luksorze, rozciąga się jedno z najważniejszych, a zarazem mniej znanych miejsc starożytnego Egiptu – Sakkara. W tej monumentalnej nekropolii, będącej świadectwem 3000 lat historii, znajduje się unikatowy grobowiec Meryneith – wysokiego urzędnika z czasów schyłku XVIII dynastii. To miejsce, które zachwyca swoją historią, architekturą oraz symboliką religijno-polityczną. Grobowiec Meryneith to nie tylko fascynujące stanowisko archeologiczne, ale też okno na burzliwy okres przejściowy między panowaniem faraonów Echnatona, Tutanchamona i Horemheba.
- Grobowiec Meryneith w Sakkarze
Kim był Meryneith?
Wysoki urzędnik w czasach przemian
Meryneith był znaczącym urzędnikiem w Egipcie u schyłku XVIII dynastii, około 1350–1325 roku p.n.e. Służył kolejnym władcom w czasach ogromnych przemian religijnych i politycznych. Prawdopodobnie piastował funkcję kapłana lub skryby w stolicy państwa – Memfisie, choć jego rola zmieniała się w zależności od aktualnych rządów.
Zmiany tytułów i stylów artystycznych
Zachowane inskrypcje w grobowcu świadczą o licznych poprawkach w tytułach Meryneith. Zmiany te odzwierciedlają nie tylko korekty pośmiertne, ale i burzliwą sytuację polityczną – z jednej strony radykalny monoteizm Echnatona, z drugiej powrót do tradycji pod rządami Tutanchamona i Horemheba.
Lokalizacja grobowca
Grobowiec Meryneith znajduje się w południowej części nekropolii Sakkara, około 20 km na południe od Gizy, wzdłuż drogi Harraniya-Saqqara. Jest on częścią zespołu grobowców z epoki Nowego Państwa, które zyskały ogromne znaczenie archeologiczne po ich stosunkowo niedawnym odkryciu.
Historia odkrycia
Ekspedycja z Lejdy
Grobowiec został odkryty i częściowo odkopany w latach 2001–2003 przez wspólną misję Narodowego Muzeum Starożytności w Lejdzie oraz Uniwersytetu w Lejdzie, działającą pod auspicjami Najwyższej Rady Starożytności Egiptu.
Zabezpieczenie i rekonstrukcja
W 2004 roku grobowiec został objęty ochroną i otoczony nowoczesną strukturą zabezpieczającą przed warunkami atmosferycznymi. Prace konserwatorskie trwały jeszcze w 2016 roku, a dziś miejsce to jest częściowo udostępnione dla zwiedzających.
Architektura i struktura grobowca
Konstrukcja z cegły mułowej
Grobowiec wzniesiono z cegły mułowej, charakterystycznej dla czasów Nowego Państwa, lecz jego ściany zewnętrzne zostały obłożone blokami wapienia dla większej trwałości i prestiżu. To klasyczny przykład adaptacji starszych technik budowlanych do ówczesnych wymagań estetycznych.
Podziemne komory
Część podziemna grobowca została wykuta częściowo w strukturze starszego grobowca królewskiego z II dynastii. Meryneith poniekąd „zawłaszczył” fragment nekropolii sprzed ponad tysiąca lat – co było rzadkim, ale niebezprecedensowym zjawiskiem w starożytnym Egipcie.
Kaplice ofiarne
W najgłębszej części kompleksu znajdują się trzy kaplice kultowe, poświęcone ofiarom ku czci zmarłego. Centralna z nich zawiera reliefy przedstawiające sceny z życia rzemieślników oraz podstawy dwóch kolumn, co może wskazywać na dawną obecność niewielkiej piramidy grobowej.
Styl i ikonografia
Mieszanka stylów religijnych
Reliefy i malowidła w grobowcu Meryneith odznaczają się interesującą mieszanką stylów. Część dekoracji została wykonana zgodnie z rewolucyjną estetyką amarneńską, promowaną przez Echnatona, natomiast inne – późniejsze – wracają do klasycznego kanonu.
Dowód na zmiany ideologiczne
Korekty tytułów Meryneith wykonane przez późniejszych artystów to fascynujący zapis ideologicznej ewolucji. Wymazano odniesienia do Atona, a przywrócono wzmianki o tradycyjnych bogach – co ukazuje walkę między nowym monoteizmem a starym politeizmem.
Znaleziska z grobowca
Posąg Meryneith i jego żony
Jednym z najcenniejszych znalezisk jest podwójna rzeźba przedstawiająca Meryneith i jego małżonkę – Aniuia. Została ona przewieziona do Muzeum Egipskiego w Kairze i stanowi wyjątkowy przykład rzeźby portretowej z okresu przejściowego XVIII dynastii.
Inne artefakty
W grobowcu odkryto również liczne amulety, fragmenty ceramiki, szczątki ofiarne oraz narzędzia rzemieślnicze, co wskazuje na długotrwałe praktyki rytualne i wysoką pozycję społeczną zmarłego.
Grobowiec dziś: Informacje praktyczne
-
Lokalizacja: Nekropolia Sakkara, ok. 20 km na południe od Gizy
-
Godziny otwarcia: Codziennie 08:00–16:00
-
Cena biletu: 140 EGP (Nowe Państwo – grobowce)
-
Fotografowanie: Za zgodą obsługi
-
Dostępność: Brak przystosowania dla osób z niepełnosprawnościami
-
Typ stanowiska: Grobowiec starożytny z okresu XVIII dynastii
Znaczenie grobowca Meryneith
Unikalne źródło wiedzy
Grobowiec Meryneith jest jednym z niewielu miejsc, gdzie tak wyraźnie odzwierciedlone są zmiany polityczne i religijne końca XVIII dynastii. Stanowi bezcenny materiał dla egiptologów badających okres przejściowy między rewolucją amarneńską a restauracją tradycyjnych kultów.
Atrakcja dla pasjonatów
Choć nie jest tak spektakularny jak Dolina Królów, grobowiec Meryneith przyciąga miłośników historii, poszukujących mniej znanych, lecz autentycznych i pełnych tajemnic miejsc.
Podsumowanie
Grobowiec Meryneith to fascynujący przykład starożytnej architektury sepulkralnej, ale też cenne źródło wiedzy o burzliwych przemianach religijnych Nowego Państwa. Miejsce to – ukryte wśród piasków Sakkary – zasługuje na uwagę każdego, kto pragnie spojrzeć poza utarte szlaki i zanurzyć się w autentyczną historię starożytnego Egiptu.
FAQ – Grobowiec Meryneith w Sakkarze
Czy grobowiec Meryneith jest dostępny dla turystów?
Tak, choć dostęp może być okresowo ograniczony ze względu na prace konserwatorskie.
Jak dojechać do Sakkary z Kairu?
Najlepiej wynająć taksówkę lub skorzystać z zorganizowanej wycieczki – podróż trwa około 45 minut.
Czy można fotografować wewnątrz grobowca?
Fotografowanie jest możliwe, ale wymaga wcześniejszej zgody i często dodatkowej opłaty.
Co wyróżnia grobowiec Meryneith na tle innych?
Mieszanka stylów artystycznych, korekty inskrypcji oraz ponowne wykorzystanie starszych struktur czynią ten grobowiec wyjątkowym świadectwem przemian epoki.