Groby w Sakkarze - Sakkara, jedna z najstarszych nekropolii Egiptu, słynie przede wszystkim z piramidy schodkowej Dżesera. Jednak w cieniu tego monumentalnego zabytku znajduje się równie fascynujący kompleks grobowców pochodzących z czasów Nowego Państwa (ok. 1350–1200 p.n.e.). Grobowce te były miejscem pochówku elit – dostojników, kapłanów, skrybów i generałów, którzy służyli faraonom takim jak Echnaton, Tutanchamon czy Ramzes II. Ich grobowce – często bogato zdobione – stanowią nieocenione źródło wiedzy o życiu, religii i polityce starożytnego Egiptu.
- Groby w Sakkarze
Krótka historia odkryć
XIX wiek – era rabusiów i handlarzy sztuki
W XIX wieku okolice Sakkary stały się celem nielegalnych wykopalisk prowadzonych przez poszukiwaczy skarbów i handlarzy dzieł sztuki. W wyniku ich działalności do Europy i Ameryki trafiły liczne rzeźby, reliefy, papirusy i przedmioty codziennego użytku, niestety bez jakiejkolwiek dokumentacji kontekstu archeologicznego.
Karl Richard Lepsius i mapa cmentarzyska
Pierwsze naukowe podejście do dokumentacji nekropolii zawdzięczamy ekspedycji Karla Richarda Lepsiusa z 1843 roku, który wykonał rysunki i mapę grobowców. To właśnie jego mapa umożliwiła ponowne zlokalizowanie cmentarzyska w 1975 roku, co dało początek nowym wykopaliskom.
Odkrycie nekropolii Nowego Państwa
Od 1975 roku odkryto około 15 grobowców z okresu Nowego Państwa. Były to prywatne grobowce wysokich urzędników, budowane z cegły mułowej lub wapienia. Każdy grobowiec składał się z:
-
kaplicy lub świątyni przypominającej miniaturową świątynię,
-
szybu prowadzącego do komory grobowej,
-
dekoracji ściennych – reliefów, malowideł i inskrypcji,
-
dziedzińca z posągami właściciela grobowca,
-
piramidki pokrywającej sanktuarium.
Pomimo grabieży, wiele grobowców zachowało oryginalne dekoracje, które po restauracji udostępniono zwiedzającym w 2011 roku.
- Groby w Sakkarze
Najważniejsze grobowce Nowego Państwa w Sakkarze
1. 🏛️ Grobowiec Maya – skarbnik Tutanchamona
Maya był skarbnikiem króla Tutanchamona i odegrał kluczową rolę w odbudowie Egiptu po okresie amarneńskim. Pomagał w renowacji świątyń w Luksorze i budowie nowych sanktuariów dla Amona.
-
Znaczenie: jeden z najważniejszych urzędników Nowego Państwa.
-
Cechy: nieukończony grobowiec z pylonem z cegły mułowej i reliefami.
-
Pochówek: Maya i jego żona Merit.
2. 🏺 Grobowiec Horemheba – generał, który został faraonem
Horemheb był generałem za panowania Tutanchamona, a później został faraonem i przeniósł swój pochówek do Doliny Królów. Grobowiec w Sakkarze miał pełnić funkcję świątyni pogrzebowej.
-
Styl: dekoracje w stylu amarneńskim.
-
Ciekawostka: przedstawienia Horemheba później przerobiono, dodając królewskie insygnia.
-
Motywy: sceny zwycięstw wojennych, adoracja bogów: Maat, Re-Hor-Akhty, Thoth.
3. 📜 Grobowiec Meryneitha – kapłan boga Atena
Meryneith był zarządcą i skrybą świątyni Atena za Echnatona, a po jego śmierci został arcykapłanem świątyni boga Neith. Jego grobowiec odzwierciedla religijne przemiany epoki amarneńskiej.
4. 🍷 Grobowiec Ptahemwii – królewski ochmistrz
Ptahemwia był "królewskim ochmistrzem czystych rąk" Echnatona i Tutanchamona – odpowiadał za żywność i napoje monarchy.
-
Tytuł: „Ukochany króla”.
-
Struktura: trzy kaplice z cegły mułowej obłożonej wapieniem.
-
Odkrycie: 56 trumien z okresu Nowego Państwa – głównie dzieci zmarłych na choroby.
5. 💎 Grobowiec Tii – skarbnik Ramzesa II
Tia był skarbnikiem Ramzesa II i mężem jego siostry o tym samym imieniu.
-
Funkcja grobowca: świątynia pogrzebowa ku czci Ozyrysa.
-
Sceny: pielgrzymka Tii i jego żony do Abydos – centrum kultu Ozyrysa.
6. 🛡️ Grobowiec Pay i Raia – ojciec i syn na królewskim dworze
Pay był zarządcą haremu za czasów Tutanchamona, jego syn Raia rozpoczął karierę jako żołnierz, a następnie przejął urząd ojca.
-
Struktura: kaplica, dziedziniec z kolumnami, trzy kaplice ofiarne.
-
Renowacje: Raia dodał dziedziniec, dwie stele i upiększył grobowiec.
-
Los stel: wywiezione do Berlina przez Lepsiusa w 1928 roku.
Groby w Sakkarze
Grobowce Nowego Państwa w Sakkarze oferują wyjątkowy wgląd w życie i śmierć elity Egiptu w czasach największej potęgi. Pomimo grabieży w XIX wieku, zachowane struktury i dekoracje wciąż zachwycają i pozwalają zrozumieć, jak bardzo złożona była egipska religia, administracja i sztuka w tym okresie.
📌 Słowa kluczowe (SEO):
Sakkara grobowce Nowego Państwa, Maya Tutanchamon, Horemheb grobowiec, archeologia Egipt, Nowe Państwo Egiptu, Pay i Raia, Ptahemwia, Meryneith, grobowiec Tii, Egipt piramidy i groby, cmentarzysko egipskie Sakkara
❓ Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Czy grobowce Nowego Państwa w Sakkarze są dostępne dla turystów?
Tak, po renowacji zostały udostępnione do zwiedzania w 2011 roku. Warto jednak sprawdzić aktualne godziny otwarcia i wymagania dotyczące rezerwacji.
Jak długo trwa zwiedzanie grobowców?
Zwiedzanie głównych grobowców zajmuje od 2 do 4 godzin. Warto zarezerwować więcej czasu, by spokojnie obejrzeć dekoracje i zrozumieć ich symbolikę.
Czy można fotografować wnętrza grobowców?
W niektórych przypadkach tak, ale często obowiązują ograniczenia. Zawsze warto zapytać przewodnika lub sprawdzić aktualne regulacje na miejscu.
🏛️ Gdzie znajduje się piramida w Sakkarze?
Piramida w Sakkarze znajduje się około 30 km na południe od Kairu, w starożytnym kompleksie nekropolii Memfis. Najsłynniejszą z nich jest piramida schodkowa Dżesera.
🕵️ Na czym polega kontrowersja dotycząca grobowców w Sakkarze?
Kontrowersje wynikają głównie z grabieży i nielegalnego handlu artefaktami z XIX wieku. Wiele bezcennych przedmiotów zostało wywiezionych do Europy i USA bez dokumentacji archeologicznej.
🎟️ Ile kosztuje bilet wstępu do Sakkary?
Ceny biletów mogą się różnić, ale zazwyczaj wynoszą około 200–300 EGP dla turystów zagranicznych. Dostępne są zniżki dla studentów i lokalnych mieszkańców.
🗺️ Czy dostępna jest mapa nekropolii w Sakkarze?
Tak, na miejscu można uzyskać papierową mapę lub skorzystać z map online. Mapa zawiera lokalizacje głównych grobowców, piramid oraz Serapeum.
⛩️ Jakie są godziny otwarcia piramid i grobowców w Sakkarze?
Kompleks archeologiczny jest zazwyczaj otwarty codziennie od godziny 8:00 do 17:00. Ostatnie wejście możliwe jest zazwyczaj do godziny 16:00.
🔎 Co warto zobaczyć w Sakkarze?
Wśród najważniejszych atrakcji znajdują się:
-
Piramida schodkowa Dżesera
-
Grobowiec Maji
-
Grobowiec Horemheba
-
Serapeum (podziemne katakumby Apisa)
-
Grobowiec Merineita i innych dostojników Nowego Państwa
🏺 Czy w Sakkarze wciąż odkrywa się nowe grobowce?
Tak! Ostatnie dekady przyniosły wiele nowych odkryć. Archeolodzy regularnie odsłaniają nieznane wcześniej grobowce z czasów Nowego Państwa, a także wcześniejszych epok.
[caption id="attachment_3159" align="alignnone" width="799"]
Tombs in Saqqara[/caption]
[caption id="attachment_3157" align="alignnone" width="720"]
„Grobowce Nowego Państwa – Sakkara”[/caption]
[caption id="attachment_3158" align="alignnone" width="1200"]
Grobowce Nowego Państwa w Sakkarze”[/caption]