Świątynia Horusa w Edfu : Arcydzieło epoki ptolemejskiej nad Nilem

Świątynia Horusa w Edfu: Arcydzieło epoki ptolemejskiej nad Nilem

Wprowadzenie

W sercu Górnego Egiptu, na zachodnim brzegu Nilu, pomiędzy Luksorem a Asuanem, wznosi się jedno z najlepiej zachowanych dzieł architektury starożytnego Egiptu — świątynia Horusa w Edfu. To monumentalne miejsce nie tylko olśniewa swoją skalą i pięknem, ale także zachwyca bogactwem historii i mitologii. Zbudowana w okresie ptolemejskim, świątynia przetrwała tysiąclecia niemal nienaruszona, stając się bezcennym świadectwem geniuszu architektów i rzemieślników starożytnego Egiptu.    

Świątynia Horusa w Edfu

 

Lokalizacja i dostępność

Gdzie znajduje się Świątynia Horusa w Edfu ?

Świątynia zlokalizowana jest w mieście Edfu, około 115 km na południe od Luksoru i 105 km na północ od Asuanu. Znajduje się po zachodniej stronie Nilu i jest łatwo dostępna dla turystów podróżujących statkami rejsowymi po Nilu.

Dostępność dla turystów

Świątynia otwarta jest codziennie od godziny 09:00 do 17:00. Wstęp kosztuje 180 EGP. Niestety, obiekt nie jest przystosowany do potrzeb osób poruszających się na wózkach inwalidzkich.

Historia świątyni w Edfu

Tradycje i znaczenie historyczne

Edfu, znane w starożytności jako Edbo, czyli "Miasto Przebijającego", zawdzięcza swoją nazwę mitologicznemu zwycięstwu Horusa nad Setem. Miejsce to zyskało religijne znaczenie już w czasach Nowego Państwa, kiedy to zainicjowano uroczystą podróż Horusa z Edfu do Hathor z Dendery — rytuał ten był regularnie celebrowany.

Odkrycie przez Mariette’a

W XIX wieku francuski archeolog Auguste Mariette odkrył świątynię w bardzo złym stanie. Współczesna wioska zajmowała dachy świątyni, a wnętrza były wypełnione gruzem po sam sufit. Dzięki jego wysiłkom rozpoczęto intensywne prace konserwatorskie, które przywróciły świątyni dawny blask.

Budowa i styl

Budowę świątyni rozpoczęto w 237 r. p.n.e., a zakończono w 57 r. p.n.e. za panowania Ptolemeuszy. Cała struktura jest przykładem doskonałości architektonicznej i artystycznej epoki ptolemejskiej.

- Świątynia Horusa w Edfu

Elementy architektoniczne świątyni Horusa

Monumentalne wejście

Główne wejście do świątyni prowadzi przez imponujący pylon pokryty reliefami i inskrypcjami. Przed pylonem stoi granitowy posąg Horusa z podwójną koroną Górnego i Dolnego Egiptu.

Wielki Dziedziniec (Dziedziniec Ofiar)

Za pylonem znajduje się rozległy dziedziniec otoczony portykiem wspartym na 32 kolumnach. To tutaj składano ofiary Horusowi na wielkim ołtarzu.

Sala Hypostylowa

Kolejnym pomieszczeniem jest sala hypostylowa z 12 kolumnami ustawionymi w trzech rzędach. Kapitele kolumn zdobione są motywami roślinnymi, a wnętrze pełne jest reliefów przedstawiających rytuały religijne.

Sanktuarium i komnaty wewnętrzne

Na tyłach świątyni znajdują się dwie przedsionki oraz sanktuarium, w którym umieszczony był święty bark Horusa. To najbardziej uświęcone miejsce świątyni, gdzie tylko najwyżsi kapłani mogli wchodzić.

Korytarze i zewnętrzne reliefy

Zewnętrzny korytarz okalający świątynię ozdobiony jest scenami walki dobra ze złem — Horus walczy z krokodylem lub hipopotamem, symbolizującymi Seta.

Miejsce narodzin — Mammisi

Budowla kultu macierzyństwa

W południowo-zachodnim rogu świątyni znajdują się ruiny Mammisi — kaplicy narodzin, zbudowanej przez Ptolemeusza VII i Ptolemeusza VIII. Znajduje się tu sanktuarium otoczone kolumnadą, na której znajdują się rzeźby groteskowych postaci boga Besa — opiekuna porodu i radości.

Symbolika i przedstawienia

W Mammisi przedstawiono sceny karmienia małego Horusa przez boginię Hathor oraz siedem Hathor opiekujących się dzieckiem. Na kolumnach widnieją przedstawienia Hathor grającej na harfie, tamburynie oraz karmiącej niemowlę.

Znaczenie religijne i symbolika

Świątynia Horusa w Edfu nie była jedynie miejscem kultu — pełniła funkcję edukacyjną i symboliczną. Reliefy, teksty i inskrypcje stanowią dziś nieocenione źródło wiedzy o rytuałach, mitologii i życiu codziennym starożytnych Egipcjan.

Dlaczego warto odwiedzić świątynię Horusa?

• Jedna z najlepiej zachowanych świątyń starożytnego Egiptu.
• Przykład doskonałości architektury ptolemejskiej.
• Bogactwo reliefów i inskrypcji.
• Mistyczna atmosfera i duch starożytności.

Meta description

Odkryj świątynię Horusa w Edfu — najlepiej zachowaną świątynię starożytnego Egiptu. Przeczytaj o jej historii, architekturze, symbolice i dlaczego warto ją odwiedzić.

FAQ – Świątynia Horusa w Edfu

- Jak wygląda plan Świątyni Horusa w Edfu?

Plan świątyni oparty jest na klasycznym układzie egipskich świątyń: wejście przez monumentalny pylon prowadzi na dziedziniec, następnie przez salę hypostylową do sanktuarium. W skład kompleksu wchodzi także Mamisi (Dom Narodzin), magazyny, kaplice i wewnętrzne dziedzińce.

- Jakie znaczenie ma Świątynia Horusa w historii sztuki?

Świątynia Horusa w Edfu to jedno z najważniejszych dzieł architektury epoki ptolemejskiej. Jej zachowany w całości plan, bogate reliefy oraz klasyczna kompozycja czynią ją wzorem egipskiej sztuki świątynnej i jednym z najlepiej zachowanych przykładów sakralnej architektury w dziejach.

- Czym jest Świątynia w Karnaku?

Świątynia w Karnaku to jeden z największych kompleksów świątynnych świata, poświęcony głównie bogu Amonowi. Składa się z licznych świątyń, kaplic, pylonów, obelisków i słynnej Sali Hypostylowej z 134 kolumnami. Znajduje się w Luksorze.

- Co warto zobaczyć w Luksorze?

W Luksorze można zobaczyć m.in.:

• Świątynię w Karnaku

• Świątynię Luksorską

• Dolinę Królów i Królowych

• Kolosy Memnona

• Muzeum Luksorskie

• Aleję Sfinksów

-  Czym była masakra w Luksorze?

Masakra w Luksorze miała miejsce 17 listopada 1997 roku, gdy terroryści zaatakowali turystów przy Świątyni Hatszepsut w Deir el-Bahari. Zginęło 62 osoby, głównie zagraniczni turyści. Był to jeden z najtragiczniejszych zamachów w historii Egiptu.

-  Czym jest Święte Jezioro w Karnaku?

Święte Jezioro to duży, sztuczny zbiornik wodny znajdujący się w kompleksie Karnaku. Służyło ono kapłanom do rytualnych ablucji oraz do symbolicznego odtwarzania aktu stworzenia świata, w którym z wód chaosu wyłonił się pierwszy kopiec.

-  Czym jest Aleja Sfinksów w Karnaku?

Aleja Sfinksów, znana też jako Aleja Baranogłowych Sfinksów, to procesyjna droga łącząca świątynię w Karnaku ze świątynią Luksorską. Na przestrzeni ponad 2,5 kilometra ustawiono po obu stronach ponad 1000 sfinksów. Trasa została w pełni odsłonięta i ponownie otwarta dla publiczności w 2021 roku.

-  Jakie świątynie są wykute w skale w Egipcie?

Najbardziej znaną skalną świątynią w Egipcie są Świątynie w Abu Simbel, wzniesione przez Ramzesa II. Wyrzeźbione w skale, zawierają kolosalne posągi faraona oraz salę z posągami bogów. Inne przykłady to Świątynia Hatszepsut w Deir el-Bahari.

---

Jeśli chcesz, mogę też przygotować pełne plany świątyń (w tym mapy/rysunki układu), a także osobne artykuły na każdy z tych tematów, np.:

• Aleja Sfinksów w Karnaku – historia, renowacja, znaczenie

• Masakra w Luksorze – historia i konsekwencje

• Świątynia w Karnaku – przewodnik turystyczny i mitologiczny

• Sztuka ptolemejska na przykładzie Edfu

Czy chcesz, abym przygotował któryś z tych artykułów teraz?

 

Gdzie znajduje się świątynia Horusa?

Świątynia Horusa znajduje się w Edfu, na zachodnim brzegu Nilu, pomiędzy Luksorem a Asuanem.    

Jakie są godziny otwarcia i cena biletu?

Świątynia otwarta jest codziennie od 09:00 do 17:00. Cena biletu wynosi 180 EGP.    

Czy świątynia Horusa jest dostępna dla osób niepełnosprawnych?

Niestety, obiekt nie jest przystosowany do potrzeb osób poruszających się na wózkach inwalidzkich.    

Kto odkrył świątynię?

Świątynię odkrył francuski archeolog Auguste Mariette w 1860 roku.    

Dlaczego świątynia Horusa jest wyjątkowa?

Jest to najlepiej zachowana świątynia Egiptu, z bogato zdobionymi reliefami i niemal kompletną strukturą.    

Czym jest Mammisi?

To kaplica narodzin przedstawiająca małego Horusa, opiekujące się nim boginie i boga Besa – patrona porodu i radości.  

Czy można robić zdjęcia w świątyni?

Tak, ale najlepiej zapytać na miejscu o aktualne zasady fotografowania.    

Ile trwa zwiedzanie świątyni?

Zwiedzanie zajmuje około 1–1,5 godziny w zależności od tempa i zainteresowań.  

Czy w pobliżu znajdują się inne atrakcje?

Tak, świątynia znajduje się w pobliżu Nilu i jest często odwiedzana w ramach rejsów między Luksorem a Asuanem.  

Jak dojechać do Edfu?

Najłatwiej dotrzeć łodzią turystyczną z Luksoru lub Asuanu albo lokalnym pociągiem.

[caption id="attachment_2830" align="alignnone" width="401"] Świątynia Horusa w Edfu[/caption]