Świątynia Kalabsza Egipt– Zapomniana Perła Nubii na Brzegach Jeziora Nasera
🏛️ Wstęp: Dziedzictwo starożytnego południa Egiptu
W cieniu słynnych świątyń Abu Simbel i Filaj, ukryta pośród spokojnych wód Jeziora Nasera, znajduje się jedna z największych i najpiękniejszych świątyń nubijskich –Świątynia Kalabsza w Egipcie . To niezwykłe miejsce, poświęcone bogu Mandulisowi, jest świadectwem spotkania kultur egipskiej, nubijskiej i rzymskiej. Choć mniej znana, kryje w sobie historię pełną mistycyzmu, sztuki i przemian religijnych, które ukształtowały południowy Egipt przez tysiąclecia.
🗺️ Gdzie znajduje się Świątynia Kalabsza?
🧭 Lokalizacja i dostęp
Świątynia Kalabsza znajduje się na wyspie położonej na południe od Asuanu, na zachodnim brzegu Jeziora Nasera. To właśnie tutaj przeniesiono ją po wybudowaniu Wysokiej Tamy Asuańskiej. Choć wyspa nazywana jest dziś Nową Kalabszą, jej historia sięga znacznie dalej.
🏷️ Adres: Wyspa Kalabsza, Jezioro Naser, Egipt
🎟️ Cena biletu: 60 EGP
📸 Fotografowanie: Dozwolone
♿ Dostępność: Nieprzystosowane dla wózków inwalidzkich
🏛️ Historia i pochodzenie Świątyni Kalabsza
🕰️ Od Talmis do Nowej Kalabszy
Pierwotna świątynia stała w starożytnym mieście Talmis, około 50 kilometrów na południe od obecnej lokalizacji. Był to punkt strategiczny, gdzie Nil zwężał się, tworząc naturalną bramę – Bab el-Kalabsza. Po zalaniu miasta przez wody jeziora, niemiecki zespół zdemontował świątynię w 13 000 bloków i odbudował ją w nowym miejscu między 1961 a 1963 rokiem.
🏛️ Czasy Augusta i wpływy rzymskie
Świątynia została wzniesiona w okresie panowania cesarza Augusta, w I wieku p.n.e., na miejscu starszego sanktuarium z XVIII dynastii. O jej wcześniejszym pochodzeniu świadczą m.in. przedstawienia Amenhotepa II w sali kolumnowej oraz zaginiona dziś statua Tuthmosisa III, odnaleziona kiedyś nad brzegiem rzeki.
🔍 Architektura i struktura kompleksu Kalabsza
🧱 Układ świątyni
Świątynia Kalabsza ma długość 74 metrów i szerokość 33 metrów – co czyni ją największą wolnostojącą świątynią nubijską w Egipcie. Jej układ przestrzenny odpowiada klasycznemu planowi świątyń: monumentalny pylon, otwarty dziedziniec, sala hypostylowa, przedsionki i sanktuarium.
🏛️ Dziedziniec i kolumny
Na dziedzińcu znajdowała się kolumnada z 14 kolumnami, z których zachowały się głównie te po stronie północnej i południowej. Zdobione są misternymi kapitelami z motywami roślinnymi, w tym palmami i kiściami daktyli – typowymi dla stylu grecko-rzymskiego.
🏗️ Pylon i dekoracje
Imponujący pylon, choć nieznacznie przesunięty względem osi świątyni, jest dobrze zachowany. Znajdują się tu płaskorzeźby przedstawiające cesarza Augusta w towarzystwie Horusa. Część wnętrz jest bogato dekorowana, ale większość ścian pozostaje niedokończona. W wielu miejscach widać też koptyjskie graffiti i krzyże, co świadczy o późniejszym wykorzystaniu świątyni jako kościoła chrześcijańskiego.
🔢 Nilometr – starożytny miernik życia
Na południowej stronie korytarza znajduje się unikalny nilometr – okrągła studnia ze schodami, niegdyś służąca do pomiaru poziomu wód Nilu. Nilometry miały ogromne znaczenie ekonomiczne i religijne: wskazywały na rozmiar corocznych powodzi i pomagały w szacowaniu plonów oraz podatków.
🏛️ Inne zabytki na wyspie Kalabsza
🧱 Kaplica Dedwena
Na południowy zachód od świątyni znajduje się niewielka kaplica wykuta w skale, ozdobiona reliefami przedstawiającymi faraona składającego ofiarę bogu Dedwenowi. Jej funkcja mogła być związana z kultem narodzin.
🏺 Kaplica Ptolemeusza IX
Na północny wschód od pylona znajduje się niewielka, niedokończona kaplica z czasów Ptolemeusza IX, starsza od samej świątyni Kalabsza. Wnętrze zdobią reliefy króla składającego ofiary bogom Elefantyny i Mandulisowi.
🪨 Stela Psametycha II
Po północnej stronie można podziwiać stelę Psametycha II z XXVI dynastii, która dokumentuje jego zwycięską kampanię wojenną w Nubii w 593 r. p.n.e.
🐘 Pradawne petroglify
Na południu wyspy przeniesiono również prehistoryczne petroglify, datowane na 5000–3000 p.n.e., przedstawiające słonie, gazele i inne zwierzęta.
🧠 FAQ –Świątynia Kalabsza w Egipcie
❓ Jak dostać się do Świątyni Kalabsza?
Dostęp do świątyni możliwy jest łodzią z przystani w Asuanie. Zwiedzanie odbywa się w ramach rejsów po Jeziorze Nasera.
❓ Kto był bogiem Mandulis?
Mandulis był nubijskim bóstwem solarnym czczonym głównie w południowej Nubii. W sztuce przedstawiany był w wysokiej koronie z piórami.
❓ Czy świątynia była używana przez chrześcijan?
Tak, w VI wieku n.e. świątynia została przekształcona w kościół chrześcijański, o czym świadczą krzyże i graffiti na ścianach.
❓ Jakie inne zabytki można zobaczyć na wyspie Kalabsza?
Poza główną świątynią, turyści mogą odwiedzić kaplice Dedwena i Ptolemeusza IX, stela Psametycha II oraz petroglify.
❓ Dlaczego świątynia została przeniesiona?
W związku z budową Tamy Asuańskiej oryginalna lokalizacja znalazła się pod wodą. Aby zachować zabytek, UNESCO zorganizowało jego przeniesienie.
🏁 Zakończenie: Niezwykła podróż w głąb historii Nubii
Świątynia Kalabsza to nie tylko imponujący przykład architektury grecko-rzymskiej w Egipcie, ale przede wszystkim miejsce, które opowiada historię spotkania kultur, religii i władzy. Od cesarza Augusta po mnichów koptyjskich – każdy pozostawił tu swój ślad. Wizyta w Kalabszy to podróż w czasie, którą warto odbyć, by odkryć mniej znane, ale niezwykle cenne oblicze starożytnego Egiptu.
[caption id="attachment_2814" align="alignnone" width="300"]
Świątynia Kalabsza[/caption]
